پلاسـماي غنـي از پلاكـت

([PRP [Plasma Rich-Platelet ،(محـصولي مـشتق از خـون ميباشد كه از نظر پلاكتي غنـي شـده اسـت. پلاكـتهـا مجموعـه اي از فاكتورهـاي رشـد و سيتوكينها را ايجاد ميكنند. زمـاني كـه پلاكـتهـا در شـرايط درون تنـي (vivo in (فعـال ميشوند، مولكولهاي سيگنالدهنده را بهسرعت در محيط پيراموني آزاد كـرده و گيرنـدههـاي چرخههاي مختلف را فعال ميسازند. در اين مقاله مروري، روي چرخههاي سـلولي و مولكـولي بيش تنظيمشده توسط PRP كه در ساخت فوليكول مو اهميت دارند و شواهد باليني حاصـل از مطالعات انجامشده با استفاده از روش PRP و فاكتورهاي رشدي مرتبط بـا آن، جهـت درمـان ريزش مو و طاسي آندروژنتيك بحث مي شود. يك جستجوي الكترونيك در پايگاههـاي اطلاعـاتي PubMed و EMBASE از سـال 2006 الي 2016 انجام شد. كليدواژههاي ذيل براي جستوجو انتخـاب گرديـد: «پلاسـماي غنـي از پلاكت»، «ژل پلاسمايي غني از پلاكت»، «ماتريكس فيبريني غني از پلاكت»، «فاكتور رشـد غني از پلاسما»، «مزوتراپي»، «آلوپسي با ماهيت مردانه»، «الگـوي ريـزش مـوي مردانـه» و «الگوي ريزش موي زنانه». در پايان فرآيند بررسي مقالات حاصل از جستجو، 25 مقاله جهت نگارش مقاله انتخاب گرديـد. نتايج حاصل از مطالعات بررسيشده در اين مقاله مروري نـشان داد كـه اسـتفاده از پلاسـماي غني از پلاكت ميتواند روش باليني مفيدي را براي درمان بيماري ريزش موي اندروژنتيك بـا الگوي مردانه يا زنانه به ويژه در مراحل اوليه ريزش ايجاد نمايد.

***

* جهت کسب اطلاعات بیشتر درمورد تخت دیالیز و شیمی درمانی، کلیک کنید. *

***

 مقدمه عبــارت آلوپــسي آنــدروژنتيك Androgenetic( ([AGA [Alopecia غالباً براي توصيف نوعي از ريـزش موي سر بهكـار بـرده مـيشـود كـه در مـردان و زنـان مستعد به لحاظ ژنتيكي، سبب ريزش مو با يك الگـوي . "andro "در كلمة "androgenetic "1 مشخص ميشود بــه تــأثير آنــدروژنهــا يعنــي تــستوسترون و دي (dihydrotestosterone [DHT]) هيدروتــستوسترون اشاره دارد كه براي ايجاد طرح ريزش مردانـه ضـروري است. "genetic "در اين كلمه بـه ايـن واقعيـت اشـاره ميكند كه AGA يك مشكل ژنتيك است كه از طريق ژنها و از يك يا هر دو والد به ارث مـيرسـد. بـه ايـن شـكل ريـزش مـو در مـردان، Hair Patterned Male Female Patterned Hair ،زنان در و Loss (MPHL) (FPHL (Loss گفته ميشود. ريزش مـو آنـدروژنتيك ريشهي ارثي دارد. نازكشدن ارثي موها و طاسـي سـر در مردان (بيش از 70 %مردان بالغ) و زنان (50 %زنان يائسه و تعداد زيادي از زنان بچـهدار) در اثـر اسـتعداد ژنتيكــي ايــن افــراد و تحــت تــأثير آنــدروژنهــا يــا هورمونهاي مردانه است 1-2 . نازكشدن موها در هر دو جنس معمولاً از 12 تا 40 سـالگي شـروع مـيشـود وحدود نيمي از جمعيت بيش از پنجاهسالگي درجاتي از . در مرداني كـه از قبـل اسـتعداد 1 آن را نشان ميدهند ژنتيكي ابتلا به اين حالت را دارند، ريزش موها زودتر و از اواخر دوران بلوغ شروع ميشود. در حال حاضر درمان هـاي مختلفـي بـراي ريـزش موي آندروژنتيك وجـود دارد كـه از بـين آنهـا دو دارو توسـط مؤسـسهي غـذا و داروي آمريكـا ( and Food [FDA [Administration Drug (تأييـد شـدهانـد كـه عبارتند از: محلول مينوكـسيديل و قـرص فيناسـترايد. اولين خـط درمـان در هـر دو جـنس در ريـزش مـوي آندروژنتيك مينوكسيديل است كه در مردان در صورت استفاده همراه با ترتينوئين تأثير درمـاني بهتـري دارد. داروي مؤثر ديگر در مردان فيناسترايد است. در مـورد خانمها از درمانهاي كمكي مانند استروژن (قرصهاي جلــوگيري از حــاملگي) يــا اســپيرونولاكتون اســتفاده ميشود. داروهـاي ديگـري مثـل سـيپروترون اسـتات ، پروژسترون و فيناسترايد در خـانمهـا و سـايمتيدين و داروهاي گياهي در هر دو جـنس هنـوز توسـط FDA 3 تأييد نشده است ولي مـورد اسـتفاده قـرار مـيگيـرد . بهدليل وجود مشكلات و عوارض مرتبط با بي خطري و كارايي درمان طولانيمدت بـا اسـتفاده از ايـن داروهـا، . 1 نياز به روشهاي مناسب و كارآمدتري وجود دارد جستجو براي گزينههاي جديد درمـاني باعـث شـد كه بسياري از بيماران تحت درمان با روشهاي مبتنـي بر مشتقات خوني قرار گيرند. پلاسماي غني از پلاكـت (PRP ،(يكي از مهـمتـرين مـشتقات حاصـل از خـون است. اين ماده زيستفعال، داراي بـيش از 20 فـاكتور رشــد و مولكــولهــاي پروتئينــي ديگــري شــامل مولكولهاي اتـصالي و كموكـاينهـا مـيباشـد كـه در فرآيندهايي همچون تكثيـر، تمـايز و بازسـازي سـلولي نقش دارند. پتانـسيلهـاي موجـود در PRP هـمچـون قابليت درماني آن، به ميزان فاكتورهاي رشد موجود در آن وابسته است. پلاكـتهـاي جمـعشـده در PRP بـا اضافهشـدن عوامـل فعـالكننـدهي ويـژهاي هـمچـون ترومبين و كلريد كلسيم كـه در القـا و تحريـك رونـد آزادسازي فاكتورهاي رشد از گرانولهاي آلفاي موجـود در PRP نقش دارند، شروع به ترشح فاكتورهـاي رشـد مينمايند . اين مواد زيـستي و فاكتورهـاي موجـود در 1 PRP باعث ايجاد پتانسيل درمـاني در آن شـد هانـد. در طول دههي گذشته، فرآيند بهبودبخشيدن بهوسـيلهي PRP و خصوصيات ترميمي حاصل از استفاده از آن در زمينههـاي جراحـي بازسـاختي و پلاسـتيك، جراحـي دهان، دندانپزشكي، چشمپزشكي و پيونـد مـو، مـورد . يـك مـرور نظـاممنـد، 1 اسـتفاده قـرار گرفتـه اسـت مزيــتهــاي مكــرر PRP را در افــزايش ميــزان بقــاي گرافــتهــاي چربــي مــورد اســتفاده جهــت جراحــي پلاســتيك بازســاختي و افــزايش بازســازي گرافــت 4 اســتخواني نــشان داد . هــمچنــين، PRP بــهصــورت موفقيتآميزي جهت بازسـازي نكـروز اسـتخوان فـك ، بازسازي فك پـاييني و جراحـي شـكاف سـقف دهـان . از زماني كه PRP در سوكتهاي 5-4 استفاده شده است آلولوئر (sockets alveolar (ايجادشده پس از كـشيدن دندان بهكار برده شد، پيشرفتي را در بهبود بافـتهـاي نرم ايجاد نمود. اخيراً، PRP در ايجاد قطرههاي چشمي نيز توسط چشمپزشكان جهت درمان ضايعات چـشمي . هـمچنـين، PRP 6 مـورد اسـتفاده قـرار گرفتـه اسـت افزايش چـشمگيري در عملكـرد واحـدهاي فوليكـولي 7 پيوندشده در جراحي پيوند مـو نـشان داده اسـت . در طول پـنج سـال گذشـته، اسـتفاده از PRP بـه سـمت زمينـههـاي درمـاني ـ پزشـكي پوسـت در شـرايطي همچون جذام ، ضايعات ثانويه lipoidica necrobiosis و در پايان، ريزش مـو گـرايش يافتـه اسـت 8-10 PRP . تركيب شده با سلولهاي بنيادي مزانـشيمي مـشتق از چربي جهـت بازسـازي سـاختماني vulva در بيمـاران مبتلا به بيماري ليكن اسكلروزوس مورد اسـتفاده قـرار . Budamakuntla و همكاران، اخيراً يـك 11 گرفته است سري موردي از گرانولوم پيوژنيك را بـهوسـيلهي PRP . 12 درمان كردند.

 در طول سه سـال اخيـر، انتقـال PRP بـه محـيط پيراموني فوليكول مو از طريـق چنـدين تزريـق داخـل پوستي جهت درمان ريزش مو مورد استفاده قرار گرفته . فاكتورهاي رشد مهم دخيـل در درمـان ريـزش 1 است موي آندروژنتيك، فاكتورهـاي رشـد مـشتق از پلاكـت ،(Paltelet Derived Growth Factor [PDGF]) فاكتور رشد تغييـر دهنـده Growth Transforming( Factor]) TGF ،[فــاكتور رشــد انــدوتليالي ـ عروقــي و) Vascular Endothelial Growth Factor [EGF]) فاكتور رشـد شـبه انـسوليني Growth like-Insuline( ([IGF [Factor ميباشند كه اسامي و عملكرد برخي از آنها در جدول 1 ذكر شده است. بهنظـر مـيرسـد كـه فاكتورهــاي رشــد موجــود در PRP بــر روي ناحيــهي . تعامـل 1 برآمدگي (Bulge (فوليكول تـأثير مـيگـذارد بين سلولهاي پاپيلاي پوست و اتصال فاكتورهاي رشد (VEGF ،TGF و PDGF (به آنها باعـث فعـالشـدن فاز تكثيري مو شده و در نهايت شرايط ايجاد واحدهاي . تعداد مطالعات با استفاده 1 فوليكولي را فراهم ميسازد از روش درماني PRP بهسرعت در حال افـزايش اسـت. مقالهي مروري حاضر به بررسي دانش موجود در زمينه استفاده از PRP با هـدف درمـان الگـوي ريـزش مـوي آندروژنتيك و نتايج حاصل از مطالعات صورتپذيرفتـه در اين زمينه ميپردازد. همچنين، چرخههاي سلولي ـ مولكولي و مكانيسم عمل آنها تحت تأثير PRP ،جهت فرآيند فوليكولسازي مو نيز مورد بررسي قـرار خواهـد گرفت. براي انجـام ايـن مطالعـهي مـروري، ابتـدا مقـالات موجود در پايگاههاي اطلاعاتي Pubmed و Embase با كلمـات كليــدي ذيـل مــورد جـستجو قــرار گرفتنــد: "پلاسـماي غنـي از پلاكـت"، "ژل پلاسـمايي غنـي از پلاكت"، "ماتريكس فيبريني غني از پلاكت"، "فـاكتور رشد غني از پلاسما"، "مزوتراپي"، "آلوپسي با ماهيـتمردانه"، "الگـوي ريـزش مـوي مردانـه"، "آلوپـسي" و "ريزش و فقـدان مـو". بـازهي زمـاني مقـالات از سـال 2006 تا سال 2016 در نظـر گرفتـه شـد. از بـين 52 مقالهي حاصل از جستجو، مقالات مناسـب مـرتبط بـا اين مقاله مـروري انتخـاب و بـه زبـان فارسـي ترجمـه شدند. از منابع مناسب جهت جستجوي مقالات مرتبط بيشتر با اين موضوع استفاده گرديد. بـراي اطمينـان از غيرمرتبط بودن منابع با موضوع، تمامي منابع مقـالات مورد بررسي قرار گرفتند. همچنين مقالات تكراري نيز از مقالات انتخابشـده حـذف شـدند. معيـار خـروج از مطالعه، مقالاتي بودند كه در آنهـا بـه الگـوي ريـزش موي آندروژنتيك پرداخته نشده بود. در مجموع، 15 مطالعهي باليني كـه در آن از PRP بهعنوان يـك ابـزار درمـاني جهـت الگـوي ريـزش مـو استفاده شده بود، از ميان مقـالات حاصـل از جـستجو انتخـاب شـد و نويـسندگان از آنهـا در نگـارش ايـن مقالـهي مـروري اسـتفاده كردنـد. در مقالـهي مـروري حاضر، نتايج حاصل از بررسي مقالات انتخـابشـده در قالب مطالب ذيل ارائه شده است.

منبع :محسن شیخ حسن ، دکتر حسن بختیاری